![]()
YENİDEN DEĞERLEME YAPILMALI MI?
Tarih : 07.11.2022
Sayı : 2022 / 32
Konu : YENİDEN DEĞERLEME YAPILMALI MI?
YENİDEN DEĞERLEME YAPILMALI MI?
Bildiğiniz üzere; enflasyon düzeltmesine ilişkin şartlar 2021 yılı için oluşmuştu. Ancak, 7356 sayılı kanunla VUK’a geçici olarak ihdas edilen 33’üncü madde ile geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2022 hesap dönemi ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde, Mükerrer 298/A kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar 2023 sonuna kadar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak.
2022 takvim yılı içerisinde mükelleflerin VUK geçici 32 ve mükerrer 298. madde hükümleri dahilinde yeniden değerleme yapma imkanı var. Ancak, birincisinden yararlanmak için yüzde 2 vergi ödemek gerekiyor, diğerinin ise herhangi bir vergi yükü yok. Mükellefler mükerrer 298’nci madde hükümlerinden yararlanmadıkları sürece geçici 32’nci madde hükümlerinden yararlanma hakları her zaman saklı.
Yukarıda anlatılanlar kapsamında mükelleflerin öncelikle VUK geçici 32. madde hükümlerini sonrasında ise VUK mükerrer 298. madde hükümlerini dikkate alarak sürekli yeniden değerleme yapıldığını buna ek olarak ta 2023 dönem sonunda Enflasyon düzeltmesi yapıldığını varsayalım.
Değerlemede esas alınan Yİ-ÜFE tablosu aşağıdaki gibidir. 2022 Eylül sonrasındaki değerler yüzde 2 enflasyona göre hesaplanmıştır.
|
Yıl
|
Ocak
|
Şubat
|
Mart
|
Nisan
|
Mayıs
|
Haziran
|
Temmuz
|
Ağustos
|
Eylül
|
Ekim
|
Kasım
|
Aralık
|
|
2005
|
114,83
|
114,81
|
117,25
|
119,62
|
119,23
|
119,64
|
119,33
|
121,4
|
123,4
|
124,22
|
121,4
|
121,14
|
|
2006
|
123,51
|
123,83
|
124,14
|
126,54
|
130,05
|
135,28
|
136,45
|
135,43
|
135,11
|
135,73
|
135,33
|
135,16
|
|
2007
|
135,09
|
136,37
|
137,7
|
138,8
|
139,34
|
139,19
|
139,28
|
140,47
|
141,9
|
141,71
|
142,98
|
143,19
|
|
2008
|
143,8
|
147,48
|
152,16
|
159
|
162,37
|
162,9
|
164,93
|
161,07
|
159,63
|
160,54
|
160,49
|
154,8
|
|
2009
|
155,16
|
156,97
|
157,43
|
158,45
|
158,37
|
159,86
|
158,74
|
159,4
|
160,38
|
160,84
|
162,92
|
163,98
|
|
2010
|
164,94
|
167,68
|
170,94
|
174,96
|
172,95
|
172,08
|
171,81
|
173,79
|
174,67
|
176,78
|
176,23
|
178,54
|
|
2011
|
182,75
|
185,9
|
188,17
|
189,32
|
189,61
|
189,62
|
189,57
|
192,91
|
195,89
|
199,03
|
200,32
|
202,33
|
|
2012
|
203,1
|
202,91
|
203,64
|
203,81
|
204,89
|
201,83
|
201,2
|
201,71
|
203,79
|
204,15
|
207,54
|
207,29
|
|
2013
|
206,91
|
206,65
|
208,33
|
207,27
|
209,34
|
212,39
|
214,5
|
214,59
|
216,48
|
217,97
|
219,31
|
221,74
|
|
2014
|
229,1
|
232,27
|
233,98
|
234,18
|
232,96
|
233,09
|
234,79
|
235,78
|
237,79
|
239,97
|
237,65
|
235,84
|
|
2015
|
236,61
|
239,46
|
241,97
|
245,42
|
248,15
|
248,78
|
247,99
|
250,43
|
254,25
|
253,74
|
250,13
|
249,31
|
|
2016
|
250,67
|
250,16
|
251,17
|
252,47
|
256,21
|
257,27
|
257,81
|
258,01
|
258,77
|
260,94
|
266,16
|
274,09
|
|
2017
|
284,99
|
288,59
|
291,58
|
293,79
|
295,31
|
295,52
|
297,65
|
300,18
|
300,9
|
306,04
|
312,21
|
316,48
|
|
2018
|
319,6
|
328,17
|
333,21
|
341,88
|
354,85
|
365,6
|
372,06
|
396,62
|
439,78
|
443,78
|
432,55
|
422,94
|
|
2019
|
424,86
|
425,26
|
431,98
|
444,85
|
456,74
|
457,16
|
452,63
|
449,96
|
450,55
|
451,31
|
450,97
|
454,08
|
|
2020
|
462,42
|
464,64
|
468,69
|
474,69
|
482,02
|
485,37
|
490,33
|
501,85
|
515,13
|
533,44
|
555,18
|
568,27
|
|
2021
|
583,38
|
590,52
|
614,93
|
641,63
|
666,79
|
693,54
|
710,61
|
730,28
|
741,58
|
780,45
|
858,43
|
1.022,25
|
|
2022
|
1.129,03
|
1.210,60
|
1.321,90
|
1.423,27
|
1.548,01
|
1.652,75
|
1.738,21
|
1.780,05
|
1.865,09
|
1.902,39
|
1.940,44
|
1.979,25
|
|
2023
|
2.018,83
|
2.059,21
|
2.100,39
|
2.142,40
|
2.185,25
|
2.228,96
|
2.273,53
|
2.319,00
|
2.365,39
|
2.412,69
|
2.460,95
|
2.510,17
|
Mükellefin değerlemeye tabi kıymetleri ve iktisap tarihleri aşağıdaki gibi olsun.
|
Hesap Kodu
|
Hesap Adı
|
İktisap Tarihi
|
İktisap Bedeli
|
Top. Birik. Amort.
|
| |
|
|
(A)
|
(B)
|
|
252
|
Binalar
|
1.02.2005
|
30.000.000,00
|
10.400.000
|
|
253
|
Makine, Cihazlar
|
1.02.2014
|
10.000.000,00
|
8.000.000
|
|
254
|
Taşıtlar (Otobüs)
|
1.02.2019
|
20.000.000,00
|
12.000.000,00
|
|
255
|
Demirbaşlar
|
5.01.2019
|
1.000.000,00
|
800.000,00
|
ÖNCELİKLE GEÇİCİ 32 DEĞERLEMESİ YAPALIM.
|
Geçici 32 Kapsamında Yeniden Değerleme
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hesap Kodu
|
Hesap Adı
|
İktisap Tarihi
|
İktisap Bedeli
|
Top. Birik. Amort.
|
YDÖ Net Defter Değeri
|
YDO
|
YDS İktisap Bedeli
|
YDS Birik. Amort.
|
YDS Net Defter Değeri
|
| |
|
|
(A)
|
(B)
|
C=(A-B)
|
D*
|
E=(AxD)
|
F=(BxD)
|
G=(E-F)
|
|
252
|
Binalar
|
1.02.2005
|
30.000.000,00
|
10.400.000
|
19.600.000,00
|
8,7186
|
261.558.000
|
90.673.440
|
170.884.560
|
|
253
|
Makine, Cihazlar
|
1.02.2014
|
10.000.000,00
|
8.000.000
|
2.000.000,00
|
4,369
|
43.690.000
|
34.952.000
|
8.738.000
|
|
254
|
Taşıtlar (Otobüs)
|
1.02.2019
|
20.000.000,00
|
12.000.000,00
|
8.000.000,00
|
2,3664
|
47.328.000
|
28.396.800
|
18.931.200
|
|
255
|
Demirbaşlar
|
5.01.2019
|
1.000.000,00
|
800.000,00
|
200.000,00
|
2,2361
|
2.236.100
|
1.788.880
|
447.220
|
|
Toplam
|
|
|
61.000.000,00
|
31.200.000
|
29.800.000,00
|
|
354.812.100,00
|
155.811.120,00
|
199.000.980,00
|
*Aralık2021 Yİ.Üfe Değerinin, İktisap Tarihini İzleyen Aydaki Yİ.Üfe Değerine Bölünmesi Suretiyle Bulunmuştur
SONRASINDA MÜKERRER 298. MADDE HÜKÜMLERİ DAHİLİNDE YENİDEN DEĞERLEME YAPALIM.
|
2022 Sonu İtibariyle SYD
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hesap Kodu
|
Hesap Adı
|
İktisap Tarihi
|
İktisap Bedeli
|
Top. Birik. Amort.
|
SYDÖ Net Defter Değeri
|
YDO
|
SYDS İktisap Bedeli
|
YDS Birik. Amort.
|
SYDS Net Defter Değeri
|
| |
|
|
(A)
|
(B)
|
C=(A-B)
|
D*
|
E=(Ax(1+D)
|
F=(BxD)
|
G=(E-F)
|
|
252
|
Binalar
|
38.384,00
|
261.558.000,00
|
90.673.440,00
|
170.884.560,00
|
1,2155
|
579.481.749,00
|
200.887.006,32
|
378.594.742,68
|
|
253
|
Makine, Cihazlar
|
41.671,00
|
43.690.000,00
|
34.952.000,00
|
8.738.000,00
|
1,2155
|
96.795.195,00
|
77.436.156,00
|
19.359.039,00
|
|
254
|
Taşıtlar (Otobüs)
|
43.497,00
|
47.328.000,00
|
28.396.800,00
|
18.931.200,00
|
1,2155
|
104.855.184,00
|
62.913.110,40
|
41.942.073,60
|
|
255
|
Demirbaşlar
|
43.470,00
|
2.236.100,00
|
1.788.880,00
|
447.220,00
|
1,2155
|
4.954.079,55
|
3.963.263,64
|
990.815,91
|
| |
Toplam
|
167.022,00
|
354.812.100,00
|
155.811.120,00
|
199.000.980,00
|
|
786.086.207,55
|
345.199.536,36
|
440.886.671,19
|
*(Kasım2021-Ekim2022 Yİ.Üfe Ortalaması)’nın, (Kasım2020-Ekim 2021 Yİ.Üfe Ortalaması)’na bölünerek bulunmuştur.
SON OLARAK TA 2023 DÖNEM SONU ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPALIM
|
2023 Sonu İtibariyle Enflasyon düzeltmesi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hesap Kodu
|
Hesap Adı
|
İktisap Tarihi
|
İktisap Bedeli
|
Top. Birik. Amort.
|
EDÖ Net Defter Değeri
|
EDK
|
ED İktisap Bedeli
|
EDS Birik. Amort.
|
EDS Net Defter Değeri
|
| |
|
|
(A)
|
(B)
|
C=(A-B)
|
D*
|
E=(AxD)
|
F=(BxD)
|
G=(E-F)
|
|
252,00
|
Binalar
|
1.02.2005
|
579.481.749,00
|
200.887.006,32
|
378.594.742,68
|
1,26
|
730.147.003,74
|
253.117.627,96
|
477.029.375,78
|
|
253,00
|
Makine, Cihazlar
|
1.02.2014
|
96.795.195,00
|
77.436.156,00
|
19.359.039,00
|
1,26
|
121.961.945,70
|
97.569.556,56
|
24.392.389,14
|
|
254,00
|
Taşıtlar (Otobüs)
|
1.02.2019
|
104.855.184,00
|
62.913.110,40
|
41.942.073,60
|
1,26
|
132.117.531,84
|
79.270.519,10
|
52.847.012,74
|
|
255,00
|
Demirbaşlar
|
5.01.2019
|
4.954.079,55
|
3.963.263,64
|
990.815,91
|
1,26
|
6.242.140,23
|
4.993.712,19
|
1.248.428,05
|
| |
toplam
|
|
786.086.207,55
|
345.199.536,36
|
440.886.671,19
|
|
990.468.621,51
|
434.951.415,81
|
555.517.205,70
|
*Enflasyon Düzeltme Katsayısı: Aralık 2023 Yi-Üfe Değerinin Aralık 2022 Yi-Üfe Değerine Bölünmesi İle Elde Edilmiştir.
SONUÇ
Yukarıda yapılan hesaplamalardan görüleceği üzere geçici 32. Madde kapsamında değerleme yapıp sonrasında sürekli yeniden değerleme işlemi yaparak, 2023 dönem sonunda da enflasyon düzeltmesi yapacak olan mükelleflerin iktisadi kıymetlerinin net defter değerleri 29.800.000,00-TL’den 555.517.205,70-TL YE yükselecektir. İzleyen dönemlerde de yüksek amortisman ayırmaya devam edilecektir. Buna ek olarak iktisadi kıymet satışında satış tarihi itibariyle aradaki fark kadar daha az kar çıkacaktır. Tüm bunlara ek olarak özkaynak ciddi ölçüde artacak, finansman gider kısıtlaması v.b durumlardan korunulmuş olacaktır.
Yukarıdaki örnek üzerinden gidecek olursak; böyle bir yapısı olan mükellefin bu işlemlerin hepsini yapması durumunda geçici 32. Madde dolayısıyla tüm değerlemeler için 3.403.600-TL vergi ödemesi gerekecek ancak bunun yanında, vergi ödeyen bir mükellef ise eğer yıllar içerisinde 115.657.785-TL sadece amortismandan vergi avantajı sağlayacak, 2024 yılı için sağlanacak vergi avantajı ise binalardan 1.508.000-TL, 655.700-TL, taşıtlardan 1.633.880-TL, demirbaşlardan ise 17.397-TL olmak üzere 2024 te 3.814.977-TL doğrudan kurumlar vergisi avantajı sağlamaktadır. Yani ödenen vergi daha ilk yıldan doğrudan vergilerle telafi edilmektedir. Bunun yanında bu etki ile finansman gider kısıtlaması açısından özkaynaklara 525.000.000-TL gibi bir etkisi olarak finansman giderlerinizin yüzde 10’u kadar toplam katkı sağlayacak bir durum ortaya çıkmaktadır. Aynı şekilde bu iktisadi kıymetlerin satılması durumunda ise amortisman sürelerini bile beklemeden doğrudan satış tutarının toplam tutara oranına göre yüksek bir vergi avantajı sağlanmaktadır.
Şu noktanın altını çizmekte yarar var; 2022 ve 2023 takvim yıllarında sürekli yeniden değerleme yapılmadığı sürece mükelleflerin geçici 32’nci madde hükümlerinden yararlanma hakları devam ediyor. Tabi ki bu haktan yararlanmak için yüzde 2 vergi ödemek gerekiyor. Sürekli yeniden değerleme yapılmadığı sürece 2023 takvim yılı içerisinde de geçici 32’nci madde hükümlerinden yararlanma imkanı olacaktır.
Yeniden değerleme konusunda kafalar hala karışık. Yeniden değerleme yapalım mı? Yapmayalım mı? Enflasyon düzeltmesini bekleyelim mi? beklemeyelim mi? Bu konuda değişik görüşler ortaya konuluyor ancak faydasını en erken 2024 2. Döneminde görebileceğiniz bir uygulama olan enflasyon düzeltmesi için beklemektense sadece 2023 için bile geçici 32 ve Mük. 298 değerlemesi yapılması durumunda ödenen vergi telafi edilebilecektir. Aynı zamanda 2024 sonundan önce satılacak bir iktisadi kıymet var ise enflasyon düzeltmesi o iktisadi kıymet için de bir avantaj sağlamayacaktır.
Şunu kesin ve net olarak söyleyebiliriz. Vergi ödeyen mükelleflerin hem geçici 32’nci madde hükümlerinden yararlanmak hem de mükerrer 298’nci madde hükümlerinden yararlanmak suretiyle yeniden değerleme yapması büyük avantajlar sağlamaktadır.
Arda YMM A.Ş
Bu çalışma varsayımlar ve örnekler üzerinden ARDA YMM A.Ş tarafından yapılmış olup, çalışmada değinilen hususlar varsayımlar ve örneklendirmeler bilgilendirme amaçlıdır. Konuya ilişkin değerlendirme yapılırken her mükellef kendine özgü durumları dikkate alması gereklidir.