(GEKAP) Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi ve Ödeme Yükümlülüğü Hk.

Tarih      : 20.07.2020

Sayı        : 2020/73

GEKAP çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7153 Sayılı Kanun, 10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 

Plastik poşetler için satış noktaları, diğer ürünler için piyasaya sürenler/ithalatçılar tarafından piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin ödenmesi gereken geri kazanım katılım payının (GEKAP) vergi dairesine bildirildiği beyanname GEKAP beyannamesidir.

04 Nisan 2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)" ile 2872 sayılı Çevre Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden sadece plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyanı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar açıklanmıştır. 

AMBALAJ , LASTİK, AKÜMÜLATÖR, PİL, MADENİ YAĞ, BİTKİSEL YAĞ, ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYA, İLAÇ geri kazanım katılım payı (GEKAP) alınmasına ilişkin uygulamaya ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 31/12/2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik” ile Ocak 2020 dönemi itibariyle başlanmıştır.

Tanımlar

Beyanname: Plastik poşetler için satış noktaları, diğer ürünler için piyasaya sürenler/ithalatçılar tarafından piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin ödenmesi gereken geri kazanım katılım payının (GEKAP) vergi dairesine bildirildiği beyannamedir.   

Bildirim: Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda Kanunun ek‐1 sayılı listesindeki ürünlere ilişkin bilgi ve belgelerin Bakanlığa bildirilmesini ifade eder. 

Geri kazanım katılım payı: Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin piyasaya arzında ürün cinsine bağlı olarak belirlenen ücreti ifade eder.

Piyasaya arz: Ürünlerin tedarik, dağıtım veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan faaliyettir.

Piyasaya süren:

Mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere,

• Satış yöntemine bağlı olmaksızın,
• Yönetmelik kapsamındaki ürünleri veya ambalajlı eşya/malzemeleri piyasaya arz edenleri,
• Üreticisi tarafından doğrudan piyasaya arz edilmeyen ürünler ile ambalajlı eşya ve malzemeler için ürünün ambalajı üzerinde adını /ticari markasını kullanarak piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişileri, §Ürünlerin ve ambalajlı eşya/malzemelerin üreticilerinin Türkiye dışında olması halinde ise bu üreticiler tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı, ifade eder.

Plastik poşet: Plastikten yapılmış, satış noktalarından tüketicilere/kullanıcılara mal veya ürünleri taşıma amacıyla temin edilen saplı veya sapsız poşetleri, ifade eder.

İade: Kanunun ek‐1 sayılı listesinde yer alan plastik poşetler haricindeki piyasaya arz edilen ürünlerin cayma hakkının kullanılması, sözleşmeden dönülmesi, sözleşmenin feshi veya garanti ayıplı mal kapsamında geri alınmasını ifade eder.

Mahsuplaşma: Yönetmelikte belirtilen iade şartları doğrultusunda oluşan geri kazanım katılım payı tutarının cari dönem içinde piyasaya arz edilen Kanunun ek‐1 sayılı listesindeki ürünlere ilişkin oluşan toplam geri kazanım katılım payından indirilmesini ifade eder.

Orijinal eşya/parça: Bütünlük arz eden eşyaların işlevini yerine getirmesinde kullanılan ve bu eşyaların ilk üretim aşamasında eşyaya bütünleşik bileşen olarak doğrudan monte edilen ürünleri ifade eder. 

Satış Noktası: Tüketicilere/kullanıcılara verilmek üzere plastik poşet temin ederek toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürün satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerlerini ifade etmektedir.

 Ambalajsız ürünlerin ambalajlanarak piyasaya arz edilmesi: Ambalajlama işlemini yapan satış noktaları ‘piyasaya süren’ olarak tanımlanır ve bu ambalajlar için geri kazanım katılım payından sorumludur.

Depozito: Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda belirli bir maddi değeri üzerinde taşıyarak piyasaya arz edilen ürünlerin/eşyaların kullanım sonrasında, kullanıcı veya tüketicilerden iade alınmasına yönelik kurulan/kurdurulan sistemi ifade eder.

Geri kazanım katılım payı beyannamesi verecek olan yükümlü/sorumlular

Çevre Kanunu’nun Ek-1 listesinde yer alan ürün/eşya/malzemeleri yurt içinde piyasayaarz edenler (piyasaya sürenler) ve/veya ithal (ithalatçılar) edenler Geri Kazanım katılım Payı beyannamesi vererek  ödemesini gerçekleştirir.

(POŞET) kodlu Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi içinde yer alan; “PLASTİK POŞETE AİT BİLGİLER ve “DİĞER ÜRÜNLERE İLİŞKİN GEKAP BİLDİRİMLERİ” alanından yer alan ayrıntıları dikkate alarak Beyannamede yer alan tutarlar / birim bazında Ağırlıklarına veya adetlerine göre belirlenecek tutarda “geri kazanım katılım payı” hesaplanacak ve beyan edilecektir. 

Söz konusu beyannamenin elektronik ortamda gönderilebilmesi için vergi dairesine bir başvuru yapılmasına ve GEKAP için bir mükellefiyet tesisi yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Geri kazanım katılım payı hesaplanacak ürünler

• Ambalaj 

Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ambalajların ve türlerinin belirlenmesinde Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik’te yer alan ambalaj tanımı esas alınmak sureti ile aşağıda belirlenen kriterler ve örneklemeler üzerinden değerlendirme yapılır.

Ambalaj: Hammaddeden işlenmiş ürüne kadar, herhangi bir eşya veya malzemenin üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamalarında, bu ürünün taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan tüm malzemeleri ifade eder.

Ambalajlar; içerisinde bulunan, taşınan, korunan, saklanan ve/veya satışa sunulan ürün/eşya/malzemelerin Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde olup olmamasına, bu ürün/eşya/malzemelerin tehlikeli veya tehlikesiz özellik gösterip göstermemesin bakılmaksızın geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi tutulur.

• Plastik ambalaj
• Cam ambalaj
• Kağıt-karton ambalaj
• Metal ambalaj
• Ahşap ambalaj
• Kompozit ambalaj

Kullanım Amacına Göre Ambalajların Tanımlanması

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği uygulamaları kapsamında; birincil ambalaj/iç ambalaj/satış ambalajı, ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb. olarak yapılan tanımlamalara uyan bütün üriin/eşya/malzeme türleri ambalaj olarak kabul edilirler.

Bu tür ambalajlara ilişkin açıklayıcı tanımlar aşağıda gösterilmektedir.

Birincil Ambalaj/İç Ambalaj/Satış Ambalajı:Ürünlerin kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, ürünle doğrudan veya kısmen temas halinde olabilen ambalajlar ve bunların orijinal parçalarını (satış birimini tamamlamak için gereken diğer ambalaj bileşenlerini örneğin, kapak/maııtar/tıpa, etiket, zımba teli gibi) ifade eder.

Kapak/mantar/tıpa, etiket, zımba teli gibi ambalaj bileşenleri ambalajla birlikte kullanılmamaları durumunda ambalaj olarak değerlendirilmezler.

Örnek 1: Bitkisel yağ şişeleri/bidonları/tenekeleri (kapakları ve etiketleri dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.

Örnek 2: Elektrikli ve elektronik eşyaların karton kutuları (birincil ambalaj için kullanılan etiket, ürünü destekleyici strafor/köpük, vb. parçalar dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.

Örnek 3: Deterjan kapları (kapakları ve etiketleri dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.

Örnek 4: Dondurma/şeker/çikolata ile bütünleşik ahşap/plastik gibi çubuklar ambalaj olarak değerlendirilmez.

Örnek 5: Et ve gıda ürünlerinin pişirilmesinde kullanılan metal/ahşap gibi çubuklar ambalaj olarak değerlendirilmez.

İkincil Ambalaj/Grup Ambalaj:Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajı ifade eder.

Örnek 1: Birden fazla içecek ambalajını bir arada tutmak için içecek ambalajlarını sararak çevreleyen plastik film ile tutamaçlar ve tabanlıklar ikincil ambalajdır.

Örnek 2: Birden fazla ambalajlı ürünü bir arada bulunduran karton kutular ikincil ambalajdır.

Üçüncül Ambalaj/Nakliye Ambalajı/Dış Ambalaj: Belirli sayıda satış ambalajlarının veya grup ambalajlarının taşıma ve depolama işlemlerini kolaylaştırmak ve bu işlemler sırasında zarar görmesini önlemek amacıyla, karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu taşımasında kullanılan kontcynerler hariç kullanılan ambalajı ifade eder.

Örnek 1: Satış yerlerine ambalajlı ürünlerin gönderilmesi esnasında kullanılan plastik veya ahşap paletler üçüncül ambalajdır.

İçecek Ambalajı: İçeceklerin nihai kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, içecekle doğrudan veya kısmen temas halinde olan, orijinal parçaları dâhil ambalajları ifade eder.

İçecek ambalajlarından birincil (satış) ambalaj tanımına uyan ambalajların etiket, kapak ve mantar gibi orijinal eşya/parça olarak tanımlanan kısımları birincil ambalaj tanımı içinde bütün olarak değerlendirilir.

Örnek 1 : İçeceklerin şişeleri, kutuları (kapak/mantar/tıpa ve etiketleri şişe veya kutuya dâhil) içecek ambalajıdır.

Ambalajlar İçin Geri Kazanım Katılım Payı Yükümlülükleri

Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ambalajlara ilişkin geri kazanım katılım payına ilişkin beyan ve ödeme yükümlülüğü; plastik poşetler için satış noktalarının, diğer ambalajlar için ise piyasaya süren ve/veya ithalatçılarındır.

Ambalajlar için piyasaya sürülme işlemi bu ambalajların herhangi bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzında kullanılması durumunda oluşur.

Ambalaj üreticileri taralından üretilerek veya ithal edilerek bu ambalajları kullanacaklara yapılan boş ambalaj arzları ambalaj piyasaya sürme tanımı dışındadır.

Yükümlülüğü bulunan tarafların tanımlanmasında; Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikte yer alan piyasaya süren, ithalatçı, tedarikçi ve satış noktaları tanımı esas alınmak sureti ile bu usul ve esasta verilen açıklama ve örneklemeler üzerinden değerlendirme yapılır.

İçecek tanımına uyan ürünlerin ambalajlarından alınacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; içecek ambalajı tanımına uyan ambalajlar kapak/mantar/tıpa, etiket gibi bileşenleriyle birlikte bir bütün olarak değerlendirilerek, Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde belirtildiği üzere adet üzerinden hesaplanır.

İçecek ambalajı dışındaki diğer ambalajlardan (birincil ambalaj/iç ambalaj/satış ambalajı, ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb.) alınacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; bu ambalaj ve ambalaja bütünleşik halde bulunan kapak, etiket gibi bileşenleri malzeme cinsine göre (plastik, metal, kağıt ve benzeri) ayrı ayrı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesi üzerinden değerlendirilerek hesaplanır.

Ambalaj Piyasaya Sürenler: Herhangi bir ürün/eşya/malzemenin ambalajlı olarak tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada ilk defa yer alması faaliyetini gerçekleştiren gerçek ve/veya tüzel kişilerdir.

Ambalaj üreticileri, ürettikleri ambalajların (ürün içermeyen/boş ambalajlar) piyasaya arzında bunların satışı, taşınması, saklanması vb. için kullandıkları ambalajlar için piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.Piyasaya sürenin belirlenmesinde söz konusu ürünlerin ilk defa piyasada yer alması (bedelli veya bedelsiz) için yapılan teslim faaliyeti (gerçek/tüzel kişiler arasındaki değişimi) esas alınır.

Piyasaya süren olarak tanımlanan gerçek ve/veya tüzel kişiler ambalajlar için belirlenen geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu tutulurlar.

Örnek 1: Plastik pet şişeye içme suyu dolumu faaliyetinde bulunan (Y) gerçek/tüzel kişisi, dolum faaliyeti sonucunda kendi adı ve/veya ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya arz etmiş olduğu suyun ambalajları için piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur. Kullanılan Plastik şişe için hesaplanacak pay beyan edilecektir. Sonraki aşamalardaki (Toptan / Perakende) satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

Örnek 2: Şampuan üretimi faaliyetinde bulunan (D) kişisi kendi adı ve/veya ticari markasıyla ambalajlı şampuanları toptancı olan (E) kişisine satmıştır. Toptancı (E) kişisi tarafından ambalajlı şampuanları (F) satış noktasına, (F) satış noktası tarafından ise müşterilere/tüketicilere satmıştır. Bu faaliyet çerçevesinde şampuan ambalajlarının (E) toptancısına satışı (arzı) esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından piyasaya süren olarak (D) gerçek/tüzel kişi sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

Örnek 3: Süt üreticisi (G) gerçek/tüzel kişisi (H) satış noktası adına fason olarak süt

üretmekte ve sütü ambalajlı olarak (H) satış noktasının adı ve/veya ticari markası ile (H) satış noktasına satmakta, (H) satış noktası da bu sütü müşterilere/tüketicilere satmaktadır. Bu faaliyet çerçevesinde (H) satış noktası piyasaya süren olup, üretici (G) gerçek/tüzel kişisinin (H) satış noktasına satışı (arzı) işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından da (H) satış noktası sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

• Pil ve Akümülatörler

Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ambalajların ve türlerinin belirlenmesinde Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik’te yer alan ambalaj tanımı esas alınmak sureti ile aşağıda belirlenen kriterler ve örneklemeler üzerinden değerlendirme yapılır.

Örnek 1: (A) gerçek/tüzel kişisi akümülatör üretimi yaparak bu ürünleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde (A) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur. 

Örnek 2: (B) gerçek/tüzel kişisi (C) gerçek/tüzel kişisine ürettirdiği traksiyoner akümülatörleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmektedir. Bu durumda;

• (B) gerçek/tüzel kişisi piyasaya siiren olarak geri kazanım katılım payından

sorumludur.

• (C) gerçek/tüzel kişisi tedarikçi olup, geri kazanım katılım payından sorumlu değildir.

Bu yönetmelik kapsamında yer alan pil ve akümülatörlerin, araçların orijinal eşya/parçası olarak kullanılmak üzere piyasaya arz edilmesi halinde bu pil ve akümülatörlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.

• Madeni Yağ 

31/12/2019 tarihli ve 30995 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikte yer alan hususlar esas alınmak sureti ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından madeni yağ olarak tanımlanan yağlar geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ürünlerdir. Denizcilik ve havacılık amaçlı ihrakiye olarak kullanılan madeni yağlar Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik kapsamı dışındadır. Madeni yağların tanımlanmasına, ilişkin hususlarda EPDK mevzuatı esas alınır.

Denizcilik ve havacılık amaçlı «ihrakiye» olarak kullanılan madeni yağlar GEKAP’a ilişkin Yönetmelik kapsamı dışındadır. 

Yönetmeliğin 5/16 madde hükmü kapsamında Çevre Kanunun ek‐1 sayılı listesinde yer alan ürünlerin (ambalajlar hariç) üretiminde hammadde olarak kullanılması durumunda, bunlar ithalatçıları /üreticileri tarafından beyan yapılır, ancak GEKAP payı tahsil edilmez.

Örnek 1: (B) gerçek/tüzel kişisi madeni yağ üretmektedir. (B) gerçek/tüzel kişisinin ürettiği madeni yağı başka bir madeni yağ üreten (C) gerçek/tüzel kişisi hammadde olarak kullanmaktadır. Bu durumda;

• (B) gerçek/tüzel kişisi hammadde olarak kullanılmak üzere (C) gerçek/tüzel kişisine verdiği madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.
• (C) gerçek/tüzel kişisi, (B) gerçek/tüzel kişisinden aldığı hammadde (madeni yağ) ile üreterek piyasaya sürdüğü madeni yağ için geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 2: Madeni yağ ithalatçısı olan (Fi) gerçek/tüzel kişisi, ithal ettiği madeni yağlar için geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 3: (I) gerçek/tüzel kişisi hammadde olarak kullanılmak şartıyla madeni yağ ithal etmektedir. (I) gerçek/tüzel kişisinin hammadde olarak kullanılmak üzere ithal ettiği madeni yağı, başka bir madeni yağ üreticisi olan (J) gerçek/tüzel kişisine hammadde olarak kullanmak üzere vermektedir. Bu durumda, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin onaltıncı fıkrası gereğince;

• (I) gerçek/tüzel kişisi hammadde olarak kullanılmak üzere ithal ettiği madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.
• (J) gerçek/tüzel kişisi ise (I) gerçek/tüzel kişisinden aldığı hammadde ile üreterek piyasaya sürdüğü madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, geri kazanım katılım payı öder.

Örnek 4: (M) gerçek/tüzel kişisi yurt içerisinde otomobil üreten (N) gerçek/tüzel kişisinin “yetkili ithalatçısı” olarak ithal ettiği madeni yağları ilk dolum yağı kapsamında tedarik etmektedir. Bu durumda;

• (M) gerçek/tüzel kişisi ilk dolum yağı olarak kullanılmak üzere (N) gerçek/tüzel kişisine verdiği madeni yağ için “tedarikçi/yetkili ithalatçı” vasfıyla geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu değildir.
• (N) gerçek/tüzel kişisi, (M) gerçek/tüzel kişisinden ilk dolum yağı olarak kullanılmak üzere aldığı madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.

Madeni yağ piyasaya süren işletmeler, piyasaya sürdükleri madeni yağları, başka bir üreticiden tedarik etmesi durumunda geri kazanım katılım payından sorumludur.

 *** Ağırlık bazında geri kazanım katılım payı tutarı belirlenen madeni yağların ağırlığının hesaplanmasında, net ağırlığı dikkate alınır.

• İlaç

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikteki ilaç tanımı kapsamında yer alan beşeri ilaçlar, veteriner ilaçları ve zirai ilaçların piyasaya arzında, geri kazanım katılım payı tahsil edilir.

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik kapsamında tanımlanan ilaçlar birincil ambalajları (cam şişe, metal kapak, karton kutu, plastik, film, etiket ve karton kutu içindeki ölçek kaşığı/kabı, prospektüsü) ile bir bütün olarak değerlendirilir ve birincil ambalajları için ayrıca geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. 

Örnek 1: (A) gerçek/tüzel kişisinin (X) ilacının üretimini yaparak bu ürünlerini kendi   adı/veya ticari markasının da yer aldığı kutu/şişe ile piyasaya arz etmesi halinde (A) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 2: (B) gerçek/tüzel kişisinin (C) gerçek/tüzel kişisine ürettirdiği (Y) ilacını kendi adı ve/veya ticari markasının da yer aldığı kutu/şişe ile piyasaya arz etmesi halinde;

• (B) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

• (C) gerçek/tüzel kişisi tedarikçi olup, geri kazanını katılım payından sorumlu değildir.

Örnek 3: İlaç ithalatçısı olan (D) gerçek/tüzel kişisi, ithal ettiği ilaçlar için geri kazanım katılım payından sorumludur.

İlaçların birincil ambalajları haricindeki diğer ambalajları (ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb.) için geri kazanım katılım payı beyanı verilerek ödemesi yapılmalıdır. Bu ambalajlar için oluşacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; ambalajların tüm bileşenleri malzeme cinsine göre (plastik, metal, kağıt ve benzeri) ayrı ayrı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesi üzerinden değerlendirilerek hesaplanır.

• Elektrikli ve Elektronik Eşya

Elektrikli ve elektronik eşya: Yönetmeliğin 4/ğ fıkrası uyarınca, çalışması için elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olan eşyaları ve bu akım ve alanların üretimi, transferi ve ölçümüne yarayan eşyalardır. 

2872 sayılı Çevre Kanununun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden elektrikli ve elektronik eşya kategorisinde yer alan ürünlerin belirlenmesinde; 31/12/2019 tarihli ve 30995 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikte yer alan hususlar esas alınmak sureti ile Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nin Ek-l/B listesinde (8. Tıbbi Cihazlar, 9. İzleme ve Kontrol Aletleri ve 10. Otomatlar hariç) yer alan ürünler ile aşağıda yapılan açıklamalar kapsamında değerlendirme yapılır.

Aşağıdaki ürünler “Elektrikli ve elektronik eşya” olarak değerlendirilmez

• Tıbbi cihazlar, İzleme ve Kontrol Aletleri ve Otomatlar,
• Büyük ölçekli sabit endüstriyel aletler,
• Büyük ölçekli sabit kurulumlar,
• Temel (birincil) işlevini yetiren getirmesi için birincil enerji kaynağı olarak elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olması gerekmeyen, elektrik akımı veya elektromanyetik alan ile bağlantısı kesildiğinde temel işlevini yerine getirebilen eşyalar

Örnek 1: Takım tezgahları, kağıt makineleri, baskı makineleri, paketleme makineleri, tekstil makineleri, endüstriyel robotlar. Büyük ölçekli sabit kurulumlar, Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik kapsamındaki “elektrikli ve elektronik eşya” olarak değerlendirilmez. Büyük ölçekli sabit kurulumlar; montajı, kurulumu ve sökülmesi işlemlerinin bir profesyonel tarafından yapılması gereken, bir binanın parçası olarak veya önceden tanımlanmış, belirlenmiş bir yerde kalıcı olarak kullanılmak üzere üretilen, sadece aynı özellikte tasarlanmış bir ekipman ve/veya parçalar ile ikame edilebilen ekipmanlardır.

Örnek 2 : Gazlı ocaklar, gazlı şofben vb. Geri kazanım katılım payı alınması işlemi nihai ürünlere (bitmiş ürün) uygulanır. Nihai ürün; son kullanıcı için piyasaya sürülen ve kullanım kılavuzunda üretici tarafından belirtilen kullanım amacını karşılayan, herhangi bir kişi tarafından gerçekleştirilebilen basit ayarlardan başka bir ayarlama veya bağlantı olmadan kullanılabilen ve doğrudan işlevi olan herhangi bir üründür.

Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ürünün bir bileşenini oluşturan nihai üründen ayrıca geri kazanım katılım payı alınmaz. Ancak bu ürün, geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olmayan bir ürünün bileşeni olması ve/veya üretildiği amaçla kullanımı için piyasaya arz edilmesi halinde geri kazanım katılım payına tabidir.

Örnek 3 : Cep telefonu ile birlikte piyasaya arzı gerçekleşen pil, şarj cihazı, kulaklık “Bilişim telekomünikasyon ekipmanları” altında değerlendirilir. Diğer yandan, cep telefonu pilinin münferiden piyasaya arz edilmesi durumunda “pil” kategorisi altında değerlendirilir.

Geri Kazanım Katılım Payına ilişkin Yönetmelik kapsamında yer almayan bir ürünün ithalatı sırasında bu Yönetmeliğe tabi bir ürünün de ithalatının gerçekleştirilmesi halinde Çevre Kanunun ek- 1 sayılı listesinde o ürün için belirlenen geri kazanım katılım payından ürünü ithal eden ithalatçı sorumludur.

Örnek 4:Piyasaya telefon süren (B) gerçek/tüzel kişisi iadesini aldığı ve mahsuplaşmasını gerçekleştirdiği telefonları parça, program değişikliği gibi işlemlere tabi tutup, faturalandırarak piyasaya arz etmektedir. Bu ürünler geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olup, (B) firması piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

Ağırlık bazında geri kazanım katılım payı tutarı belirlenen elektrikli ve elektronik eşyanın ağırlığının hesaplanmasında, net ağırlığı dikkate alınır. Ağırlıklar hesaplanırken; Ürünle birlikte yer alan ambalajın, kılavuzların ve elektrikli / elektronik olmayan aksesuarların ağırlığı ürün ağırlığına dâhil edilmez. 

• Bitkisel Yağ

Bitkisel kökenli ve kullanım amacına uygun olarak piyasaya arz edilen yağları ifade etmektedir.

Örnek 1: (A) gerçek/tüzel kişisi zeytinyağı üretimi yaparak bıı ürünleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde (A) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 2: (B) gerçek/tüzel kişisinin (C) gerçek/tüzel kişisine ürettirdiği zeytinyağını kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde;

(B) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

(C) gerçek/tüzel kişisi tedarikçi olup geri kazanım katılım payından sorumlu değildir.

• Lastik

 

Ürün Kategorileri	Araç Listesi *
Lastik (Binek Araç)	- Otomobil (hususi ve ticari) - Hafif Ticari - Panel Van - Minibüs - Arazi Taşıtı - Karavan - Motosiklet - Forklift (Şişme) - Traktör ön lastikleri ve römorkleri
Lastik (Otobüs, Kamyon, Kamyonet, Yükleyici ve Kazıcı Lastikleri ve Diğerleri)	- Yükleyici - Kazıcı - Traktör arka lastikleri - Römork (traktör römorkları hariç) - Otobüs - Kamyon (özel maksatlı kamyonlar dahil) - Kamyonet - Tır - Zırhlı Taşıt - Biçerdöver - Diğerleri
Lastik (İş Makinası Lastikleri)	- Dozer - Ekskavatör - Greyder - Seyyar Vinç - Beton Pompası - Konkasör
Dolgu Lastikler**	- Forklift - Özel maksatlı dolgu lastikli araçlar

 

(*) Yukarıda yer alan ürünler için Çevre Kanununun ek-1 sayılı listesinde belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir.

Örnek 1: (A) gerçek/tüzel kişisi traktörlerde kullanılmak üzere lastik üretimi yaparak bu ürünleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde (A) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 2: (B) gerçek/tüzel kişisinin otomobillerde kullanım için (C) gerçek/tüzel kişisine ürettirdiği lastikleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde;

(B) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.

(C) gerçek/tüzel kişisi tedarikçi olup, geri kazanım katılım payından sorumlu değildir.

Örnek 3: Yurt dışından lastik ithal eden (D) gerçek/tüzel kişisi, ithal ettiği lastikler için geri kazanım katılım payından sorumludur.

Örnek 4: (E) gerçek/tüzel kişisi yurt içinde araç üretimi yapmaktadır. (E) gerçek/tüzel kişisi ürettiği araçlarda orijinal eşya/parça kapsamında kullanacağı lastikleri yurt içinde araç lastiği üreten (F) gerçek/tüzel kişisinden temin etmektedir. Bu durumda;

(E) gerçek/tüzel kişisi orijinal eşya/parça kapsamında kullanmak üzere (F) gerçek/ttizel kişisinden temin ettiği lastikler için geri kazanını katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.

(F) gerçek/tüzel kişisi orijinal eşya/parça kapsamında kullanmak üzere (E) gerçek/tüzel kişisine verdiği lastikler için geri kazanım katılım pay beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez. 

Örnek 5: (H) gerçek/tüzel kişisi (I) gerçek/tüzel kişisinin yetkili lastik ithalatçısıdır. (H) gerçek/tüzel kişisi ithal ettiği lastikleri, orijinal eşya/parça kapsamında kullanmak üzere yurt içinde otomobil üreten (I) gerçek/tüzel kişisine vermektedir. Bu durumda;

(H) gerçek/tüzel kişisi orijinal eşya/parça kapsamında kullanılmak üzere (I) gerçek/tüzel kişisine temin ettiği lastikler için “tedarikçi/yetkili ithalatçı” vasfıyla geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu değildir.

(I) gerçek/tüzel kişisi orijinal eşya/parça kapsamında kullanılmak üzere (H) gerçek/tüzel kişisinden temin ettiği ürünler için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.

Geri Kazanım Payı Payı Beyannamesinin Verilmesi ve Ödeme Süreleri 

(POŞET) kodlu Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi içinde yer alan; “PLASTİK POŞETE AİT BİLGİLER ve “DİĞER ÜRÜNLERE İLİŞKİN GEKAP BİLDİRİMLERİ” alanından yer alan ayrıntıları dikkate alarak Beyannamede yer alan tutarlar / birim bazında Ağırlıklarına veya adetlerine göre belirlenecek tutarda “geri kazanım katılım payı” hesaplanacak ve beyan edilecektir. 

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetlerin satışını diğer ürünlerin ise piyasa arzını/ithalini yapmamış olsalar dahi Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Başka bir ifade ile; GEKAP kapsamında olan işlem için beyanname verilesi halinde Vergi Dairesi tarafından otomatik olarak mükellefiyet açılmaktadır. Sonraki ay veya aylarda beyana tabi işlem yoksa beyannamenin ; “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek BOŞ gönderilmesi gerekmektedir. 

22.03.2020 tarihli ve 31076 sayılı Resmi Gazete ’de  Hazine ve Maliye Bakanlığı Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:3) yayımlanmıştır ve GEKAP beyanname süreleri değişmiştir.

İlgili tebliğe göre ;

4/4/2019 tarihli ve 30735 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nin 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

• 2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları ile piyasaya sürenler/ithalatçılar Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.
• 2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri 2020 yılında altı aylık, takip eden yıllar için üç aylık olarak belirlenmiştir.

2020 yılı için altı aylık beyan dönemleri aşağıda belirtildiği gibi olacaktır:

Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran (04.08.2020)

İkinci dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık (31.01.2021)

2021 yılından itibaren üç aylık beyan dönemleri ise aşağıda belirtildiği gibi olacaktır:

Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart.

İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran

Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül.

Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık.

• Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin, plastik poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekmektedir.
• Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetlerin satışını diğer ürünlerin ise piyasaya arzını/ithalini yapmamış olsalar dahi Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Bu durumda beyannamenin “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek gönderilmesi gerekmektedir. 

Süresinde Beyan Edilmeyen veya Edilip Ödenmeyen GEKAP Tahsili

Geri kazanım katılım payı beyanlarına ilişkin bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile paylaşılır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca geri kazanım katılım payı beyannamesinin süresinde beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti hâlinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının her bir dönemi ayrı ayrı belirtilmek üzere tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerektiğine ilişkin yazı ilgiliye Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tebliğ edilir.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin süresi içinde verilmesine rağmen beyan edildiği ayın sonuna kadar katılım payının ödenmemesi hâlinde vergi dairesince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 55 inci maddesi uyarınca düzenlenecek ödeme emrinin tebliği ile ve söz konusu alacağa vade tarihinden itibaren Kanunun 51 inci maddesi kapsamında gecikme zammı tatbik edilmek suretiyle takip işlemlerine başlanılır

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin kanuni beyanname verme süresi içinde elektronik ortamda verilmesi esastır. Kanuni süresi içinde veya kanuni süresinden sonra verilen beyannamenin hatalı ve/veya eksik olduğu hallerde, süresinde veya süresi geçtikten sonra bu hata ve/veya eksiklikleri düzeltici mahiyette elektronik ortamda yeni bir beyanname verilmesi mümkündür.

 

Coşkun ARAS 

Yeminli Mali Müşavir