09/08/2022 tarihli 1 Seri No.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ

Tarih      : 29.08.2022

Sayı        : 2022 / 16

Konu      : 09/08/2022 tarihli 1 Seri No.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ

09/08/2022 tarihli 1 Seri No.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ’e İlişkin açıklamalar;

• Kanun kapsamına Dahil Olan Varlıklar

- Gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları

-Yurt içinde bulunan ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar

2-Ne zamana Kadar Bildirilecek?

Yurt dışında bulunan varlıklar için 31/3/2023 tarihine kadar Tebliğ Eki-1 de bulunan form ile banka veya aracı kurumlara başvurmak suretiyle başvuru yapılacaktır. Yurtdışı varlıklara ilişkin olarak vergi dairesi nezdinde bir beyanda bulunma söz konusu olmayacaktır.

Türkiye de yer alan varlıklar için ise vergi dairelerine Tebliğ Eki-3 de bulunan form ile yine 31.03.2023 tarihine kadar başvuru yapılabilecektir.

Ekler için tıklayınız

 Yukarıda yer alan bildirimleri yapabilmek için varlıklara hangi tarihlerde sahip olunduğunun bir önemi bulunmamakta kanunda gösterilen sürede varlığı Türkiye’ye getirilmesi ve bunların beyan edilerek kayıtlara alınması şartını sağlamak yeterlidir.

3-Vergilendirme Konusu

-Yurtdışı varlıklar için ödenecek vergi banka veya aracı kurumlar tarafından kesinti yapılmak suretiyle sorumlu sıfatıyla peşin olarak tahsil edilip bağlı bulundukları vergi dairesine bildirim tarihini izleyen 15 gün içinde beyan edilecektir.

Vergi oranları varlığın getirilme tarihine göre değişmekte olup;

 30/9/2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1,

 1/10/2022 tarihi ila 31/12/2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2,

 31/3/2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3 oranlarında uygulanacaktır.

-Yurtiçinde oran farklılaşması söz konusu olmayıp vergi dairesine bildirimin yapıldığı ayı izleyen ay sonuna kadar %3 oranında bildirim sahibi tarafından ödenecektir.

4-Mahsup, Gider Ve Amortisman

Yukarıda söz konusu vergiler hiçbir suretle başka bir vergiden mahsup edilmeyecek ve gider yazılamayacaktır. Amortismana tabi varlıklar için Vergi Usul Kanununda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. Bu varlıkların sonraki zamanlarda elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gelirin veya kurum kazancının tespitinde gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

5-Vergi İadesi

Yurt dışında bulunan ve madde kapsamında bildirime konu edilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlardaki hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle bu hesaplarda tutulması halinde, bildirilen varlıkların değeri üzerinden madde kapsamında uygulanması gereken vergi oranı %0 olarak dikkate alınacaktır. Bu durumda, banka ve aracı kurumlar tarafından tahsil edilerek vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine ödenen vergiler, bildirim sahibinin Ek-4’te yer alan form ile düzeltme zamanaşımı süresi içinde vergi dairesine başvurusu üzerine ilgilisine iade edilecektir.

  Başvuru yapılacak vergi dairesi; kesintiyi yapan banka veya aracı kurum merkezinin bağlı bulunduğu vergi dairesidir.

  İadeye ilişkin bir yıllık sürenin başlangıcında, bildirime konu edilen varlıkların Türkiye’deki banka ve aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarih dikkate alınacaktır.

 Örnek: Gerçek kişi (X), madde hükmü kapsamında yurt dışında bulunan 6.000.000 TL tutarındaki varlığı için 28/01/2023 tarihinde (Y) Bankasına bildirimde bulunmuş ve hesaplanan vergiyi peşin olarak ödemiştir. Adı geçen kişi söz konusu tutarı 1/02/2023 tarihinde bildirimde bulunduğu bankadaki hesabına transfer etmiştir. Buna göre, bildirimde bulunulan yurt dışındaki varlık için tarh edilen verginin iadesine yönelik bir yıllık sürenin başlangıcı olarak bildirim konusu yapılan tutarın Türkiye’deki banka hesabına transfer edildiği 1/02/2023 tarihinin dikkate alınması ve bildirime konu edilen tutarın 1/02/2024 tarihine kadar söz konusu banka hesabında tutulması durumunda bildirim esnasında ödenen vergi iade edilebilecektir. (%3 Oranından Ödenen Vergi)

6-Değer Artış Kazancı ve Tapu Harcı

Bu varlıklardan taşınmaz olanlara ilişkin olanlar için vergi dairesinden ilgili kanundan yararlanıldığına dair alınacak yazı ile tapu müdürlüklerine başvuru yapılacak ve tapu harcı ödenmeyecektir. Varlıkların tümünün işletme kayıtlarına aktarılması Gelir Vergisi Kanunun mükerrer 80. Maddesi kapsamında elden çıkarma sayılmayacak ve değer artış kazancına tabi tutulmayacaktır.

 7- Defter Kayıtlarına Aktarılması Hususu

Bildirimlerin defter tutan mükellefler tarafından yapılması durumunda bu bildirim ve beyana ilişkin olarak bu varlıklar yasal defterlere mutlak suretle kaydedilecektir. Bilanço usulüne göre defter tutan mükellefler bu kıymetler karşılığında pasifte özel bir fon hesabı açacaklar, 2 yıl sureyle bu fonda bulunan tutarları sermayeye ilave dışında işletmeden çekemeyeceklerdir. Tasfiye, devir ve bölünme halinde bu varlıklara ilişkin tutarlar vergilendirilmeyecektir.  Mükellefler bu varlıkları deftere kaydettikten sonra bildirim veya beyan verdikleri tarihten itibaren 2 yıl geçmesinin ardından bu varlıkları işletmeden çekebilecektir. İşletmeden çekilen bu tutarlar dağıtılabilir karın bir unsuru olarak değerlendirilmeyecektir.

8-İnceleme ve tarhiyat yapılmayacak haller

 Tebliğin ilgili bölümüne göre aşağıdaki koşulların sağlanması durumunda, bildirimde veya beyanda bulunulan varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

1. a) Yurt dışında bulunan bildirime konu varlıkların;

1) Bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,

2) Bildirilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,

3) Bildirime konu edilen varlıkların 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,

1. b) Türkiye’de bulunan ve beyana konu edilen varlıkların;

1) Beyan edilen varlıkların 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,

2) Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar tarafından banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını (taşınmazlar hariç) gösterir belgelerle tevsik edilmesi,

3) Madde kapsamında beyan edilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,

gerekmektedir.

(2) Bildirilen varlıkların, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 5/7/2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31/3/2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılması mümkün olup, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması imkanından yararlanılacaktır.

(3) 5/7/2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının anılan tarihten önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması imkanından yararlanılabilecektir.

(4) Bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla, madde kapsamında bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler hakkında matrah farkı bulunması durumunda;

1. a) Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.

Örnek 3- (ABC) A.Ş., madde hükmü kapsamında bağlı bulunduğu vergi dairesine Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıkları için 16/8/2022 tarihinde 500.000 TL tutarında beyanda bulunmuş ve beyanına istinaden tarh edilen vergiyi süresinde ödemiştir. Maddede yer alan diğer şartları da taşıyan mükellef kurum sektör incelemeleri kapsamında 2020 hesap dönemine ilişkin incelemeye sevk edilmiştir. Bu döneme ilişkin yapılan inceleme sonucunda mükellef hakkında 250.000 TL kayıt dışı satışa ilişkin matrah farkı tespit edilmiş ancak mükellef kurum inceleme esnasında bu farkın madde hükmü kapsamında beyan edilen varlıklar nedeniyle meydana geldiğini belirtmiştir. Vergi inceleme elemanı tarafından mükellefin bu iddiası incelenmiş ve aradaki farkın nedeninin mükellefin ifadesine uygun olduğu anlaşılmıştır. Bu durumda, mükellef hakkında tarhiyat yapılmayacaktır.

1. b) Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti halinde, bu farkın bildirilen veya beyan edilen varlık tutarından fazla olması durumunda, yalnızca aradaki fark tutar üzerinden gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden vergi tarhiyatı yapılacaktır.

Örnek 4- (DEF) Ltd. Şti. yurt dışında sahip olduğu madde kapsamına giren varlıkları için 1.000.000 TL bildirimde bulunmuştur. Maddede sayılan bütün şartları taşıyan mükellef hakkında yapılan ihbara istinaden mükellef kurumun 2019 hesap dönemi incelemeye sevk edilmiştir. Adı geçen kurum hakkında yapılan inceleme sonucunda 2.500.000 TL tutarında matrah farkı tespit edilmiştir. Mükellef söz konusu farkın 1.000.000 TL’sinin bildirilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığını ifade etmiştir. Vergi inceleme elemanı ise söz konusu farkın 750.000 TL tutarındaki kısmının bildirilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığını kalan tutarın ise hatalı amortisman ayırma, gider, indirim ve istisnaların doğru hesaplanmaması gibi diğer nedenlerden kaynaklandığını ortaya koymuştur. Bu durumda, anılan mükellef hakkında bulunan matrah farkının 750.000 TL tutarındaki kısmı için vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

(5) Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra madde hükmüne istinaden bildirimde veya beyanda bulunulması durumunda ise vergi incelemesi ve takdir komisyonu kararına istinaden bulunan matrah farkları üzerinden vergi tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecek ve bildirime veya beyana konu edilen tutarlar mahsuba konu edilemeyecektir.

 İlgili tebliğ için  tıklayınız

Coşkun Aras

Yeminli Mali Müşavir